COVID-19 Vragen
Ja. Een vaccin wordt alleen goedgekeurd als de werkzaamheid, kwaliteit én veiligheid voldoende is aangetoond waarbij veiligheid hierin bovenaan staat. Voor de COVID-19-vaccins gelden dezelfde strenge eisen als voor andere vaccins. Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) beoordeelt dit samen met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). De vaccins die zijn goedgekeurd worden constant in de gaten gehouden.
In de vaccinonderzoeken kregen sommige mensen last van roodheid, zwelling, pijn op de prikplek, of griepachtige klachten (spierpijn, koorts) na de vaccinatie. Deze bijwerkingen waren mild en verdwenen meestal binnen enkele dagen. Er kunnen ook (nog) onbekendere bijwerkingen optreden, maar die kans is heel erg klein.
Bijwerkingen worden meestal binnen zes weken na vaccinatie zichtbaar en zijn tijdens de vaccinonderzoeken opgepikt. De kans op (ernstige) andere bijwerkingen na die periode is erg klein, toch kunnen we het nooit helemaal uitsluiten en wordt er in Nederland voortdurend goed gemonitord door het bijwerkingencentrum Lareb en is er tevens speciaal voor COVID-19-vaccins, een Europees bewakingssysteem opgezet om snel te kunnen ingrijpen als dit nodig is.
Alleen allergieën voor één van de bestanddelen van het COVID-19-vaccin (zie de bijsluiter) of een zeer ernstige allergische reactie na eerdere toediening van hetzelfde vaccin, zijn een absolute contra-indicatie en mag er dus niet gevaccineerd worden. Wanneer dit niet het geval is, kan er wel gevaccineerd worden. Bij twijfel overleg met de huisarts.
Ja dat kan. Kippenei-eiwitallergie is van belang bij vaccins waarbij kippeneieren gebruikt zijn in het vaccinproces. Dit is niet het geval bij de COVID-19-vaccins'
Er zijn een aantal redenen waarom de ontwikkeling van de COVID-19-vaccins zoveel sneller is gegaan itt andere vaccins:
- Er is veel geld en mankracht beschikbaar gesteld voor vaccinontwikkeling.
- De genetische code van het SARS-CoV-2-virus is wereldwijd snel gedeeld.
- Er is gebruik gemaakt van al bestaande vaccinplatforms tegen aantal andere coronavirussen zoals MERS, SARS, waarop kon worden voortgeborduurd.
- Klinisch vaccinonderzoek kon snel en grootschalig plaatsvinden door de vele infecties bij mensen wereldwijd.
- Onafhankelijke medicijnautoriteiten hebben extra mensen in gezet en een efficiëntere procedure opgezet waarin een aantal procedures parallel lopen die normaliter opvolgend zijn. Ook beoordelen zij tussentijdse resultaten.
Nee. De veiligheid en werkzaamheid van de vaccins zijn op dit moment nog niet vastgesteld bij kinderen jonger dan 16 jaar. Er wordt verder onderzoek gedaan naar de werking en veiligheid van COVID-19-vaccins bij kinderen.
Nee. Het vaccin verandert niets aan het erfelijk materiaal (DNA), maar brengt een vetbolletje met dezelfde genetische code (mRNA) als het COVID-19-virus in het lichaam. Zo kan je eigen afweersysteem hier antistoffen tegen maken en reageert het lichaam sneller wanneer het virus binnenkomt. Het vetbolletje met de genetische code wat in het vaccin zit kan zich niet samenvoegen met het erfelijk materiaal. Het wordt namelijk in een cel in het lichaam omgezet in een eiwit. Stukjes van dit eiwit worden hiermee zichtbaar voor afweercellen.
Nee. Mensen die klachten hebben passend bij COVID-19 moeten eerst op COVID-19 getest worden. Zij mogen dus niet naar de vaccinatielocatie komen. Minimaal 4 weken na het begin van de symptomen kan de vaccinatie veilig worden toegediend.
Nee. Mensen die een positieve testuitslag voor COVID-19 hebben gehad, maar geen klachten, kunnen vanaf 4 weken na de testafname veilig gevaccineerd worden.
Ja. Mensen die COVID-19 doorgemaakt hebben kunnen veilig gevaccineerd worden met het COVID-19-vaccin. De vaccinatie kan de al bestaande antistoffen mogelijk zelfs een boost geven. Om goed onderscheid te kunnen maken tussen klachten passend bij het doormaken van de ziekte en klachten veroorzaakt door de vaccinatie wordt een minimaal interval van 4 weken na het begin van de symptomen gehanteerd.
Mensen die langdurige klachten houden na het doormaken van COVID-19 zoals vermoeidheid, hoestklachten etc. kunnen veilig gevaccineerd worden vanaf 4 weken na het begin van de symptomen. Als er een verslechtering van de gezondheidstoestand is, kan dat een reden zijn om de vaccinatie uit te stellen.
Nee. Zolang u in quarantaine zit kunt u niet gevaccineerd worden. Pas als u uit quarantaine mag, kunt u gevaccineerd worden.
Ja. Mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt kunnen behandeld zijn met examethason, plasma met gepoolde COVID-19-antistoffen, monoklonale antistoffen of antivirale middelen. Aangezien het COVID-19-vaccin geen levend virus bevat, zijn deze behandelingen geen contra-indicaties voor COVID-19-vaccinatie. De timing van de vaccinatie vraagt wel aandacht waarbij een minimaal interval van 3-4 weken wordt geadviseerd tussen het beëindigen van de behandeling en vaccinatietoediening. Overleg met de huisarts.
Dat hangt er vanaf. Voor mensen met ernstige immuunstoornissen (immuundeficiënties, hematologische aandoeningen, gebruik van immuunsuppressiva of cytostatica) en hiv zijn op dit moment onvoldoende gegevens bekend over de werkzaamheid en veiligheid van de COVID-19-vaccins. Bij ernstige immuunsuppressie is de werkzaamheid mogelijk afgenomen. Data over de veiligheid in deze groepen is nog onvoldoende voorhanden. Overleg met de huisarts indien er ernstige immuunsuppressie is voor het maken van een zorgvuldige afweging tussen de voordelen en mogelijke nadelen.
Nee. Omdat er nog onvoldoende bekend is over de veiligheid van het COVID-19-vaccin bij zwangere vrouwen of tijdens het geven van borstvoeding, wordt het afgeraden om tijdens de zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding gevaccineerd te worden. Het advies is om te vaccineren ná de zwangerschap en/of ná het stoppen van de borstvoeding. Als vanwege gezondheidsredenen de voordelen van vaccineren zwaarder wegen dan de theoretische nadelen, kan de behandelend arts op individueel niveau tot een ander advies komen.
Nee. Het wordt afgeraden om binnen 2 maanden na de (tweede) vaccinatie zwanger te orden.
Als u volledig gevaccineerd bent is de kans groot dat u niet (of minder) ziek wordt. Uit de eerste onderzoeken blijkt dat de kans op COVID-19 na vaccinatie met 90-95% wordt verlaagd. In de ‘echte wereld’ zal dit percentage wat lager zijn omdat onderzoek gedaan is bij veelal gezonde mensen die meestal een hogere werkzaamheid van het vaccin hebben. Op dit moment is nog onbekend hoe lang de COVID-19-vaccins bescherming zullen geven.
Ieder virus muteert in zekere mate, maar in welke snelheid en hoeveel dit gebeurt verschilt per virus. Voor nu lijkt het er op dat de mutaties die nu gezien zijn geen gevolgen heeft voor de werkzaamheid van de COVID-19-vaccins. Natuurlijk wordt dit nauwlettend in de gaten gehouden.
Nee. De COVID-19-vaccins beschermen alleen tegen het COVID-19-virus. Het beschermt dus ook niet tegen andere coronavirussen.
Op dit moment weten we nog niet precies of de COVID-19-vaccins ervoor zorgen dat iemand niet meer besmettelijk is, maar verwacht wordt dat deze kans veel kleiner wordt. Komende tijd wordt dat beter onderzocht. Naar verwachting kunnen we de maatregelen pas helemaal opheffen als het merendeel (± 70%) van de bevolking gevaccineerd is
Zie voor verdere informatie:
• Rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie/vraag-en-antwoord
• Nemo kennislink: www.nemokennislink.nl/
• Uitvoeringsrichtlijn COVID-19-vaccinatie: lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19
• CBG: www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-het-nieuwe-coronavirus/de-5-meest-gestelde-vragen-over-coronamedicijnen-en–vaccins
• Thuisartspagina COVID-19-vaccinatie